Ιταλικός “πονοκέφαλος” στην Ευρώπη

Αφορμή το προσχέδιο  Λέγκας του Βορρά & του Κινήματος 5 Αστέρων

Εν αναμονή της νέας κυβέρνησης στην Ιταλία, η οποία θα ανακοινωθεί ίσως και την Δευτέρα το πρωί, πανικός επικρατεί σε ολόκληρη την Ευρώπη μετά τη διαρροή του προσχεδίου της συμφωνίας της Λέγκας του Βορρά και του Κινήματος Πέντε Αστέρων για τον σχηματισμό κυβέρνησης, κατά το οποίο το Italexit -η έξοδος δηλαδή της χώρας από την ευρωζώνη- επιστρέφει για τα καλά στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.

Κάτι το οποίο, άλλωστε, είναι αυτό που ενώνει τα δυο κόμματα, δηλαδή ο ευρωσκεπτικισμός και η διάθεση για μετωπική σύγκρουση με τις Βρυξέλλες.

Σύμφωνα, λοιπόν, με το κείμενο που αποκάλυψε η Huffington Post Italy, τα κυριότερα σημεία της συμφωνίας στην οποία κατέληξαν την περασμένη Δευτέρα τα δύο κόμματα είναι τα εξής:

Η έξοδος από την ευρωζώνη πλέον αποτελεί ορατό ενδεχόμενο καθώς «πρέπει να αλλάξει ριζικά η ευρωπαϊκή διακυβέρνηση που βασίζεται στην κυριαρχία των αγορών και στο σεβασμό των δημοσιονομικών περιορισμών που είναι αβάσιμοι και μη βιώσιμοι από οικονομικής και κοινωνικής άποψης», όπως αναφέρεται στο επίμαχο κείμενο εννοώντας τη συνθήκη Σταθερότητας και Ανάπτυξης, το Δημοσιονομικό Σύμφωνο και τον ESM.

Γίνεται, επίσης, λόγος για επαναδιαπραγμάτευση της συνεισφοράς της Ιταλίας στον προϋπολογισμό της Ε.Ε. καθώς και επαναδιαπραγμάτευση των Συνθηκών της Ε.Ε.

Όσον αφορά την εγχώρια οικονομική πολιτική, το έγγραφο επιβεβαιώνει την προώθηση του εγγυημένου εισοδήματος για τους φτωχούς Ιταλούς (Κίνημα Πέντε Αστέρων, πιο αριστερά), καθώς και τις περικοπές στον φόρο εισοδήματος (Λίγκα, δεξιά), αλλά και σχέδια αντιστροφής της μεταρρύθμισης του 2011 στις συντάξεις – όλα μέτρα που θα μπορούσαν να αυξήσουν τις ανησυχίες για τα δημόσια οικονομικά.

Όμως η πραγματική «βόμβα» της συμφωνίας είναι ότι τα δύο κόμματα θα ζητήσουν από την ΕΚΤ να «παγώσει» και να «ακυρώσει» τα ιταλικά κρατικά ομόλογα που έχει στον ισολογισμό της, τα οποία θα φτάσουν στα 250 δις. ευρώ στο τέλος του QE, ένα «κούρεμα» που αντιστοιχεί στο 10% του ιταλικού ΑΕΠ!

Το κείμενο βέβαια δεν αναφέρει πουθενά πως η Ιταλία θα επιδιώξει να εγκαταλείψει το ενιαίο νόμισμα της ΕΕ, αλλά αναφέρει ότι θα πρέπει να υπάρξει ένας μηχανισμός «opt-out» για να γίνει η έξοδος με «συμφωνημένο τρόπο «εάν υπάρχει «σαφής λαϊκή βούληση» να το πράξει [σ.σ: εννοούν ένα δημοψήφισμα].

“Kλείδωσε” η συμφωνία

Εντωμεταξύ, ο γραμματέας της Λέγκα Ματέο Σαλβίνι δήλωσε το απόγευμα της Κυριακής ότι «έκλεισε η συμφωνία για την κυβερνητική ομάδα και το όνομα του πρωθυπουργού», και ότι δεν θα γίνει πρωθυπουργός «ούτε ο ίδιος, ούτε και ο ηγέτης των Πέντε Αστέρων Λουίτζι Ντι Μάιο». «Το όνομα του πρωθυπουργού είναι ισορροπημένο και ικανοποιεί όλους», τόνισε ο Σαλβίνι, χωρίς όμως να το αποκαλύψει.

Κλυδωνίζονται οι αγορές

Και μπορεί μεν τα δύο κόμματα να έσπευσαν να δηλώσουν το βράδυ της Τετάρτης ότι “κρίσιμα σημεία της συμφωνίας έχουν τροποποιηθεί και ότι το έγγραφο είναι «μη επικαιροποιημένο”, αλλά καμία πλευρά δεν υποστήριξε ότι το κείμενο είναι ψεύτικο.

Όπερ και σημαίνει πως όπου υπάρχει καπνός υπάρχει και φωτιά, την θερμότητα της οποίας άρχισαν να νιώθουν ήδη οι αγορές.

Την Πέμπτη, η διαφορά αποδόσεων από το 10ετές γερμανικό ομόλογο έφθασε στις 139 μονάδες βάσης, αντανακλώντας τη νευρικότητα των επενδυτών. Παράλληλα, η απόδοση των διετών ομολόγων πέρασε σε θετικό πρόσημο για πρώτη φορά από τον Μάιο του 2017, φθάνοντας το 0,0820%.

Στο χρηματιστήριο του Μιλάνου, ο δείκτης FTSE Mib διολίσθησε κατά 2,32% με τη μετοχή της τράπεζας Intesa San Paolo να χάνει το 2,45% της αξίας της. Στο κόκκινο έκλεισαν και οι μετοχές των υπολοίπων τραπεζών της Ιταλίας, διότι έχουν αγοράσει ομόλογα του ιταλικού δημοσίου.

Αντιδράσεις από βουλευτές και οικονομικούς αναλυτές

«Η Ιταλία δεν έχει τη διαπραγματευτική ισχύ για να ζητήσει κάτι τέτοιο (διαγραφή χρέους) από την Ευρώπη. Η πρόταση αυτή είναι ανέφικτη και καταδικασμένη σε αποτυχία», σχολιάζει ο Τζουζέπε Σερσάλε, διαχειριστής κεφαλαίων στην Anthilia Capital Partners. «Γι’ αυτό οι αγορές αντέδρασαν αρνητικά – και όχι τόσο αρνητικά όσο θα αντιδρούσαν εάν θεωρούσαν πως η πρόταση αυτή είχε πιθανότητες επιτυχίας», προσθέτει ο ίδιος.

Αντιδρώντας μέσω Twitter μετά τις αποκαλύψεις του Huffpost, ο προσωρινός πρόεδρος του Δημοκρατικού Κόμματος Mαουρίτσιο Μαρτίνα, αποκάλεσε αυτό το κείμενο «ανησυχητικό», κατηγόρησε τα δύο κόμματα, την Λίγκα και το Κίνημα Πέντε Αστέρων ότι «παίζουν με την αξιοπιστία της χώρας» και κατέληξε λέγοντας «η Ιταλία δεν το αξίζει αυτό».

Πιο επικριτικός, ο υπουργός οικονομικής ανάπτυξης Κάρλο Καλέντα δήλωσε ότι αυτό το κείμενο-συμφωνία αποτελεί «το μεγαλύτερο συνοθύλευμα οικονομικών ηλιθιοτήτων που εγράφησαν ποτέ στην ιστορία του ανθρώπου».

Πάντως ο Σαλβίνι απάντησε μέσω Twitter στον υπουργό Οικονομικών της Γαλλίας Μπρουνό Λεμέρ, ο οποίος είχε τονίσει ότι «αν η νέα ιταλική κυβέρνηση δεν σεβαστεί τις υποχρεώσεις της για το έλλειμμα, το χρέος και τις τράπεζες, θα κινδυνεύσει η χρηματοοικονομική σταθερότητα ολόκληρης της Ευρωζώνης».

«Είναι μια ακόμη απαράδεκτη παρέμβαση. Δεν ζήτησα ψήφους και εμπιστοσύνη για να συνεχίσω να ακολουθώ την οδό της φτώχειας, της επισφαλούς εργασίας και της μετανάστευσης. Πρώτα οι Ιταλοί!», έγραψε ο Σαλβίνι στο Twitter.

Σε ρόλο “πυροσβέστη” ο επόμενος πρωθυπουργός

Και μπορεί ο Αλφόνσο Μποναφέντε, ο άνθρωπος που προαλείφεται ως ο επόμενος πρωθυπουργός, να διαβεβαίωσε την Πέμπτη πως δεν τίθεται θέμα εξόδου από την Ένωση, όμως παράλληλα ξεκαθάρισε πως η περίοδος λιτότητας πρέπει επιτέλους να τερματιστεί.

«Οι αποπληθωριστικές επιταγές της Ευρωπαϊκής Ένωσης πλήττουν την εσωτερική ζήτηση, τις επενδύσεις και την απασχόληση», ανέφερε. «Η συζήτηση πρέπει να ξανανοίξει επειγόντως», τόνισε, προκαλώντας νέο γύρο αναταράξεων στις αγορές και έντονο προβληματισμό στους επενδυτές.

Πάντως, και σε αναμονή των πολιτικών εξελίξεων της δευτέρας, όλοι στις Βρυξέλλες κάθονται σε αναμμένα κάρβουνα, γνωρίζοντας καλά πως τόσο ο ΝτιΜάιο του Κινήματος 5 Αστέρων, όσο και ο Σαλβίνι της Λέγκας δεν θέλουν και πολύ να… αναποδογυρίσουν το τραπέζι και να κάνουν την -θρυλούμενη, σύμφωνα με τα ιταλικά ΜΜΕ- πρώτη προσέγγιση τους με την Ρωσία του Πούτιν, ο οποίος φυσικά βλέπει με μεγάλη ευχαρίστηση όλη αυτήν την αναταραχή.